Yazıda ekonomi tarihinden ve ekonominin finans ile arasındaki benzer ve farklılıklarından bahsedilmiştir, keyifli okumalar.
Ekonomi, üretilen ve tüketilen mal ve hizmetlerin yönetimi ile birlikte süreç içerisindeki etkin unsurları inceleyen bir sosyal bilimdir. Makro Ekonomi ve Mikro Ekonomi olarak iki dala ayrılır. Ekonomistler, özel sektör veya kamu sektörü tarafından işe alınır. İktisadi Felsefe, İktisadi Hukuk ve İktisadi Politika konuları günümüzde öne çıkan başlıklardır.
Finans, elde edilen fonların belirli bir zaman aralığı içerisinde piyasadaki riski gözeterek yönetme bilimidir. Kişisel Finans, Kurumsal Finans ve Kamu Finansı olarak üç ayrı dala ayrılır. Finans uzmanları, bireysel danışmanlık, banka hizmetleri veya kamu kurumları tarafından işe alınır. Finansal Muhasebe, Finansal Analiz ve Finansal Yönetim konuları günümüzde öne çıkan başlıklardır.
I. İşlenen Konulardaki Farklılıklar
Ekonomi, toplumu temsil eden hemen hemen her alanı, işletmeleri ve hükümetleri dahi etkileyen ürün ve hizmet kısıtları ile ilgili faktörleri açıklar. Finans ise, mevcut zaman içerisinde eldeki değerli kıymetin bir getiri beklentisi karşılığında göze alınan risk ile birlikte borç alma veya verme durumunu açıklar. Bu açıdan baktığımızda, ekonomi ve finans birbiriyle yakından ilişkilidir. İkisi de birbirinin tamamlayıcısı konumundadır.
II. Ekonomi ve Finans Branşları
Ekonominin makro ve mikro olarak iki şubeye ayrıldığını belirtmiştik. Makroekonomi, bir bütün olarak ekonominin geniş yönlerini hesaba katar. Milli gelir, yurt içi gelir, ihracat-ithalat dengesi, işsizlik oranı ve enflasyon gibi ekonomik göstergeler ile hükümetin uyguladığı para ve maliye politikalarının etkilerini araştırır. Mikroekonomi ise bir piyasadaki ürün ve hizmetlerin arz ve talebini inceler. Etki unsurlarına bağlı olarak zaman içerisinde değişen fiyat bilgisi ile ekonomik verimlilik ölçülür.
Finansın kişisel, özel ve kamu maliyesi olarak üç şubeye ayrılmaktaydı. Kişisel Finans, bireyin ve ailesinin gelir, harcama, birikim ve borçluluk durumu gibi unsurları kapsar. Kurumsal Finansman, bir işletmenin veya bir şirketin fonlarını yöneterek riski asgari düzeye indirmesi ve kârlılığı azam düzeye çıkarması amacını kapsar. Kamu Maliyesi ise toplum ve hükümetin gelir ve gider faaliyetlerinin idaresi ile ilgilidir.
III. İktisadi ve Finansal Düşüncenin Tarihi Gelişimi
En baştan başlayalım. İktisadi düşünce tarihi, Modernleşme Öncesi, Erken Modern ve Modern Dönem olarak üç aşamadan oluşuyor. Premodern yani Modernleşme öncesi dönem, Mezopotamya'dan Çin'e Hindistan'dan Yunanistan'a, Arabistan'dan İran'a ve diğer Medeniyetlere kadar uzanmaktadır. Bu konuda ayrıntılı bir bilgi almak ve derinine inmek istiyorsanız Chanakya tarafından yazılan "Arthashastra" adlı kaynağı inceleyebilirsiniz.
Modernleşme öncesi dönemde 16. yüzyıldan 18. yüzyıla değin iki farklı iktisadi düşünce ekolü ortaya çıktı, bunlar; Merkantilistler ve Fizyokratlar. Merkantilistler, bir ulusun zenginliğinin sahip olunan altın ve gümüş miktarı ile ölçülebileceğine inanırken Fizyokratlar, zenginliğin temelinin yalnızca tarıma dayandırılabileceğini düşünüyorlardı.
Modern döneme geldiğimizde Adam Smith 1776 yılında Klasik İktisat tanımlamıştır. Ona göre ideal bir ekonomi kendi kendini düzenleyen bir ekonomidir ve bireylerin kişisel çıkarları tüm toplumun yararınadır. Karl Marx tarafından 1867 yılında yazılan "Kapital" adlı eserden Marksizm türetildi. Teoriye göre, bir öğenin değeri onu üreten emek sarfına bağlıdır. Bu nedenle "Emek Süreci Teorisi" olarak da anılır. Düşünce özünde klasik iktisattan türetilmiştir. 1870 yılında ortaya atılan ve 1910 yılına kadar gelişen Neo-Klasik İktisat, bir öğenin fiyat ve niteliğinin büyük ölçüde arz ve talep tarafından belirlendiği temeline dayanır. Bu iktisat ekolü Marjinalizm adıyla da anılır. Keynesyen Ekonomi, makroekonomiyi esas almış ve John Maynard Keynes tarafından ileri sürülmüştür. Chicago Ekonomi Okulu ise Adam Smith'in ilkelerinin izinden gitmiş ve modernize etmiştir.
Modern ekonomi temelde iki farklı düşünceye ayrılır: Tuzlu Su Ekolü ve Tatlı Su Ekolü. Her iki okul da neo-klasik sentezi takip eder. Finans alanında kullanılan teorilerin ekonomi alanında bir geçmişi vardır. Finans Teorisinin öncüleri arasında Irving Fisher, John Maynard Keynes, John Hicks, Nicholos Kaldor ve Jacob Marschak'tır. Diğer önemli teoriler arasında Modern Portföy Teorisi ile Arbitraj Fiyatlama Teorisi sayılabilir.
Bir başka konu ile yeniden görüşmek dileğiyle, sağlıcakla.